Amri mpya ya kutotoka nje yakosolewa, yalegezwa baada ya mashambulizi ya mwishoni mwa wiki kutokea Lamu na Mombasa

Kaunti ya Lamu ilikuwa eneo ambalo mashambulizi mengine mabaya kabisa yalitokea mwishoni mwa wiki na ambayo al-Shabaab inadai kuhusika, jambo ambalo lilisababisha maofisa wa huko kuweka marufuku ya kutotembea nyakati za usiku kwenye eneo hilo kujaribu kuidhibiti hali ya usalama.

• Maafisa wa polisi wakiwa wamesimama kwenye eneo la tukio siku moja baada ya basi na gari la polisi kushambuliwa na watu wenye silaha tarehe 18 Julai 2014 karibu na mji wa Witu, Kaunti ya Lamu. Al-Shabaab ilidai kuhusika na mashambulizi hayo na kusema kundi hilo lilikuwa "tayari kutenda au kushambulia popote inapolazimika nchini Kenya".
  
• Raia mmoja akionesha risasi ambazo wakaazi walizikusanya siku ya Jumatatu (tarehe 21 Julai) kutoka eneo la Soweto, Mombasa, ambako mashambulizi ya risasi yalifanyika jioni ya Jumapili. Wakaazi walielezea wasiwasi wao kwamba eneo palipotokea uhalifu huo halikuwa limelindwa na polisi.
  

Mnamo Ijumaa (tarehe 18 Julai), watu wenye silaha walilirushia risasi basi moja lililokuwa likisafiri kutoka Mombasa kwenda Lamu karibu na mji wa Witu, umbali wa kilomita 50 kutokea kisiwa cha Lamu.

Polisi wanashuku kwamba watu hao wenye silaha walitumia gari waliyoiteka aina ya Toyota Probox kuziba njia kabla ya kulishambulia basi hilo, na kisha gari la polisi ambalo lilifika kwenye eneo la tukio, na kuwaua watu saba na kuwajeruhi wengine tisa.

"Majira ya saa 1:00 magharibi, basi linalobeba abiria 45 la Tahmeed lilimiminiwa risasi," Kamishna wa Kaunti ya Lamu, Miiri Njega, aliiambia Sabahi. "Tunasikitika sana kwamba madereva wa basi hilo na gari ya Probox na muuguzi mmoja aliyekuwa akifanya kazi hospitali ya Hindi waliuawa."

Watu hao wenye silaha pia waliwauwa maafisa wanne wa polisi waliokimbilia kwenye eneo la tukio, alisema Njenga. "Polisi mmoja alijeruhiwa tumboni na wanane wengine wamelazwa kwenye hospitali mbalimbali wakiuguza majeraha."

Al-Shabaab ilidai hapo hapo kuhusika na mashambulizi hayo, ikisema kwamba kundi hilo "lilikuwa tayari kutenda au kushambulia popote inapolazimika ndani ya Kenya."

"Mashambulizi haya ni jibu la wazi kwa madai ya uongo ya serikali ya Kenya kwamba wameimarisha ulinzi kwenye eneo hilo," msemaji wa kijeshi wa al-Shabaab, Abdulaziz Abu Musab, aliliambia shirika la habari la AFP.

Lakini Njenga aliyakanusha madai kwamba mashambulizi haya ya karibuni kabisa yanakwenda kinyume na kauli ya serikali kwamba ulinzi umeimarishwa kwenye eneo hilo.

"Ukweli kwamba maafisa wetu wanne wa polisi waliuawa na wengine wawili kujeruhiwa ni ushahidi wa kutosha kwamba tumeimarisha uwepo wa maafisa wa usalama Lamu," aliiambia Sabahi.

"Kuwepo kwa polisi kulizuia mauaji zaidi," alisema, akiongeza kwamba serikali ilikuwa haiondoi uwezekano kwamba makundi mengine yanaweza kuwa yamehusika na mashambulizi hayo.

Amri ya kutotoka nje yakumbana na upinzani

Kufuatia mashambulizi hayo, Mkuu wa Polisi David Kimaiyo alitoa amri ya kupiga marufuku watu kutoka nje kuanzia saa 12:30 magharibi hadi saa 12:30 asubuhi kwa mwezi mmoja kuanzia Jumapili (tarehe 20 Julai).

Hata hivyo, amri hiyo ya kutotoka nje ilikumbana na upinzani kutoka kwa Baraza Kuu la Waislamu nchini Kenya (SUPKEM) na Kiongozi na Walio wengi Bungeni, Aden Duale, wakihoji kwamba itawaathiri Waislamu wanaofunga Ramadhani.

"Wiki hii ni miongoni mwa wiki muhimu kabisa kwenye mwezi mtukufu wa Ramadhani ambapo Waislamu ulimwenguni kote wanajikaza kuswali, kuomba na kutubu," Duale aliliambia gazeti la The Standard la Kenya. "Tumemuambia [mkuu wa polisi] kuiondoa sehemu fulani ya marufuku hiyo na kuiweka tu barabara kuu na sio mijini ambako harakati za kidini zinaendelea."

Katibu Mkuu wa SUPKEM, Adan Wachu, alisema ingawa anaamini kuwa serikali iliweka amri hiyo kwa nia njema, masuala kadhaa hayakuzingatiwa.

"[Kimaiyo] anahitajika kuisitisha marufuku yake ya kutotoka nje hadi mwishoni mwa Ramadhani ili kuwawezesha Waislamu kwenye eneo hilo kuabudu kwa uhuru kwani inaathiri na kuingilia haki na uhuru wao," alisema Wachu.

Ilipofika Jumatatu jioni, Kimaiyo alitangaza kuwa amri hiyo ya kutotoka nje italegezwa ili kuwakubalia wakaazi wanaofunga Ramadhani kuhudhuria sala za usiku.

“Kiufundi, amri ya kutotoka nje utatekelezwa isipokuwa wakati wa sala za [usiku],” Duale aliiambia Sabahi.

“Polisi watafunzwa wakati wa sala ili yeyote atayepatikana katikati ya sala hizo atajibu mwenyewe anachofanya,” alisema, akiongezea kuwa waumi wa dini ya Kiislamu wamehimizwa kushirikiana na vikosi vya usalama ili kufanya siku za mwisho wa Ramadhani kuwe wa amani.

Gibson Waweru, ambaye ni daktari wa maabara kwenye kliniki moja ya Kongowea iliyo umbali wa kilomita 30 kutoka Mpeketoni, alisema marufuku hiyo inawafaidisha tu wahalifu wanaotaka kupandikiza hofu miongoni mwa wakaazi na kuumiza uchumi wa eneo hilo.

"Ni jambo lisilo na mantiki kwa serikali kutuamuru kukaa ndani kuanzia saa 12:30 magharibi ambapo watu wenye silaha wamewashambulia watu kwenye majumba yao," alisema, akiongeza kwamba vikosi vya usalama lazima vibadili mbinu zao ili viweze kuwa na ufanisi.

"Kuna maafisa kibao wa usalama tunaowaona, lakini wanaweza kutabirika kirahisi kwenye operesheni zao," alisema. "Wanatembea kwa makundi kwa wakati mmoja na maeneo wanayoyawacha yanakuwa rahisi kushambuliwa."

Kufyatua risasi kiholela mjini Mombasa

Wakati huo huo siku ya Jumapili, watu wasiopungua wanne waliuawa na wanane kujeruhiwa katika kitongoji cha Soweto cha mjini Mombasa katika shambulio lililofanywa na watu wenye silaha waliokuwa wakiendesha pikipiki, kwa mujibu wa vyanzo vya kitabibu.

Mkuu wa polisi wa Mombasa Robert Kitur aliiambia AFP kuwa utambulisho wa wauaji bado haujajulikana na hakuna kikundi kilichodai kuhusika.

Joshua Mutua, mwenye umri wa miaka 44, ambaye kazi yake ni kuhamisha fedha katika kioski cha M-pesa, alisema alimuona mtu mmoja mwenye aliyejifunika akishuka kutoka kwa pikipiki huku akionesha kile kilichoonekana kama bunduki ya kushambulia ya AK-47.

"Nilidhani alikuwa askari lakini alipoanza kufyatua risasi kiholela, nilijificha ndani ya duka langu," aliiambia Sabahi. "Niliweza kuwasikia watu waliochanganyikiwa wakipiga kelele na kukimbia."

Wakati bunduki ziliponyamaza, Mutua alisema alichungulia kwenye pengo katika duka lake na kuona mtu wenye umri wa kati ambaye kabla alimuuzia muda wa maongezi akiwa amepigwa risasi katika mguu na amelala katika bwawa la damu.

"Alikuwa anaugua kwa maumivu lakini hakuna aliyethubutu kutoa msaada moja kwa hofu kwamba wauaji walikuwa wanasubiri watu waje juu," alisema.

Mutua alisema kwamba watu wengi walikuwa wanabuni sababu za shambulio lile, lakini yeye alikuwa akitumaini kwamba al-Shabaab bado haijaeneza "utawala wao wa kigaidi" kutoka Lamu hadi Mombasa.

"Hii itakuwa ndoto kwa sisi na jehanam utukiwa hai kwa sababu ina maana hata mji mkubwa kama Mombasa sio salama tena," alisema.

Ikiwa al-Shabaab ni kweli wako nyuma ya shambulio la karibuni la Lamu, inaweza kumaanisha kundi limeweka mikakati ya kulenga mji wa mwambao ili kudhoofisha uchumi wa Kenya, alisema mchanmbuzi wa masuala ya usalama wa Kenya na mstaafu Meja wa jeshi Bashir Haji Abdullahi.

"Kaunti ya Lamu ni kitovu cha utalii kwa Kenya. Kuishambulia kaunti hii kunavutia tahadhari ya kimataifa pia kwa sababu baadhi ya wageni wanamiliki mali huko," aliiambia Sabahi.

"Suala lingine ni sababu za kidini," alisema. "Kaunti ya Lamu inakaliwa na Waislamu na Wakristo karibu sawasawa. Imani mbili hizi zimekuwa zikikaa vizuri kila mmoja na mwenzake kwa miaka mingi. Kwa kuaznsiah mshambulizi, al-Shabaab inataka kujenga uadui kati ya dini na kuchochea vita vya kidini ambayo vitacheza katika mikono ya kundi hili".

'Ugaidi usioweza kusimamishwa'

Yeyote aliyehuiska, Alphaus Akama, mlinzi wa kampuni binafsi ya ulinzi mjini Mombasa mwenye umri wa miaka 32, alisema ataihamishia familia yake kwenye kaunti ya kwao ya Kisii mwishoni mwa mwezi huu.

"Mashambulizi haya ya mara kwa mara yameshusha heshima ya serikali na hakikisho wa vyombo vya usalama kwa wananchi wanaohofia usalama wao," aliiambia Sabahi. "Tunahisi kwamba ama viongozi wa serikali hawana jinsi au nia ya kuwakabilia washambuliaji na kukomesha ghasia."

Mkaazi mwengine wa Mombasa, John Mwandeghu mwenye umri wa miaka 41 na ambaye anafanya ya kuendesha mashine ya lifti kwenye bandari ya Kilindini, alisema wauwaji wanashambulia wanavyotaka bila ya kuzuiwa na vyombo vya usalama.

"Kwa kweli, mashambulizi haya dhidi ya mji wa pili kwa ukubwa nchini Kenya yanaonesha serikali haina njia za namna ya kuushinda ugaidi wa kushitukizia, kuzuia mashambulizi au kuwakamata wahalifu," aliiambia Sabahi.

Margaret Katana, muuza duka kwenye duka kubwa la Tusky mjini Mombasa na mwenye umri wa miaka 30, alisema anachanganyikiwa juu ya nani amuamini kwani serikali inalilaumu kundi la Baraza la Jamhuri ya Mombasa (MRC) ambapo al-Shabaab inabeba yenyewe dhamana ya mashambulizi hayo na inayasindikiza matendo yake kwa maelezo.

"Kama raia, kwa hakika hatushughuliki na kujua nani anahusika. Tunachokitaka ni kusikia kwamba wauaji ama wameuawa au kutiwa nguvuni na kukomesha kuoneshana vidole na kutupiana lawama," alidai.

Katana alielezea wasiwasi wake kwamba aidha serikali imelemewa na iko kwenye kuukana uhalisia au inarejea mikakati ya kiusalama ambayo imeshindwa.

"Lamu haijaijua amani kwa miezi kadhaa sasa, na bado eneo hili linapaswa kuwa salama na lenye amani kwani lina maafisa wa usalama katika kila kipembe cha kaunti hii, huku wauaji wakiwa na uthubutu wa kutosha kuweza kuwauwa wananchi na walinda usalama wenyewe," alisema. "Nahofia nani anapaswa kumlinda nani?"